منگنز یک عنصر شیمیایی با عدد اتمی ۲۵ و نماد Mn است. این عنصر در دوره چهارم جدول تناوبی و در گروه ۷ فلزات واسطه قرار دارد. این عنصر در طبیعت به صورت آزاد یافت نمی‌شود و معمولاً در مجاورت آهن است. کانی اصلی این عنصر، پیرولوزیت است. یکی از کاربردهای مهم منگنر، آلیاژهای فلزی و به‌ویژه فولاد ضدزنگ است.

منگنز ماده معدنی ضروری برای بدن است. اگر به صورت افراطی مصرف شود می‌تواند سمی باشد. این ماده معدنی در سبزیجات برگ‌دار همچون کلم و اسفناج و همچنین در چای، آناناس و خشکبار وجود دارد.نام این عنصر از منطقه مگنزیا در یونان (که بسیاری از کانی‌های آن از آنجا استخراج شده‌اند) گرفته شده‌است. یوهان گوتلیب برای نخستین بار در سال ۱۷۷۴، این عنصر را به صورت ناخالص جداسازی کرد.

یون‌های منگنز، رنگ‌های مختلفی را تولید می‌کنند و به عنوان رنگدانه در صنعت به کار می‌روند. هم‌چنین منگنز دی‌اکسید در باتری‌های قلیایی به عنوان کاتد مورد استفاده قرار می‌گیرد.در فرایندهای زیستی، یون منگنز نقش کوفاکتور را برای بسیاری از آنزیم‌ها دارد. آنزیم‌های این عنصر در سم‌زدایی رادیکال‌های آزاد سوپراکسید در بافت‌هایی که از شکل عنصری اکسیژن استفاده می‌کنند، اهمیت دارند.

مشخصات منگنز

خواص فیزیکی

این عنصر فلزی نقره‌ای رنگ و مشابه آهن است. سخت و شکننده است. به سختی جوش‌پذیر است، ولی به راحتی اکسید می‌شود. منگنز و یون‌های اصلی آن، پارامغناطیس هستند. این عنصر مانند آهن، در هوا به کندی کدر می‌شود و زنگ تولید می‌کند.

ایزوتوپ‌ها

این عنصر تنها یک ایزوتوپ پایدار با نام منگنز-۵۵ دارد. هم‌چنین ۱۸ ایزوتوپ پرتوزای آن تاکنون شناخته شده‌اند که پایدارترین ایزوتوپ آن، منگنز-۵۳ با نیمه‌عمر ۳٫۷ میلیون سال است. به جز دو ایزوتوپ دیگر (منگنز-۵۴ و منگنز-۵۲)، سایر ایزوتوپ‌های این عنصر نیمه‌عمر کمتر از سه ساعت دارند. منگنز یکی از اعضای گروه آهن است که گمان می‌شود در ستاره‌های بزرگ پیش از انفجار ابرنواختر ساخته شده‌اند. واپاشی عمده در ایزوتوپ‌های سبک‌تر از منگنز-۵۵، گیراندازی الکترون و در ایزوتوپ‌های سنگین‌تر، واپاشی بتا است.

خواص شیمیایی

این عنصر یکی از فلزات واسطهٔ الکتروپوزیتیو گروه VII است که پیکربندی الکترونی 3d⁵4s² دارد. (Mn(II و (Mn(III کمپلکسهای فراوانی تشکیل می‌دهند. ترکیبات (Mn(II صورتی کمرنگ هستند. ترکیبات (Mn(III قهوه‌ای رنگ بوده و واپیچیدگی یان-تلر از خود نشان می‌دهند.

منگنز IV به MnO₂، MnF₄ و برخی دیگر از کمپلکس‌ها محدود می‌شود.این عنصرمنگنز یکی از فلزات واسطهٔ الکتروپوزیتیو گروه VII است که پیکربندی الکترونی 3d⁵4s² دارد. (Mn(II و (Mn(III کمپلکسهای فراوانی تشکیل می‌دهند. ترکیبات (Mn(II صورتی کمرنگ هستند. ترکیبات (Mn(III قهوه‌ای رنگ بوده و واپیچیدگی یان-تلر از خود نشان می‌دهند. منگنز IV به MnO₂، MnF₄ و برخی دیگر از کمپلکس‌ها محدود می‌شود.

نقش زیست‌شناختی

این عنصر فلزی است که به گونه گسترده‌ای در بافت‌های بدن گیاهان و جانوران هست. این فلز یک ماده معدنی کمیاب نامیده می‌شود زیرا به مقدار بسیار کم در بدن انسان یافت می‌شود. بدن ما کم وبیش نزدیک ۲۰ میلی‌گرم منگنز، به گونه بزرگ در استخوان‌ها، اندوخته دارد.

این عنصر در پایه‌ریزی بافت همبند چربی و کلسترول، استخوان، عوامل لختگی خون و پروتئین نقش دارد. این ماده همچنین برای عملکرد طبیعی مغز بایسته‌است. این عنصر جزئی از ترکیب منگنز سوپراکسید دیسموتاز (MnSOD) است. این ترکیب یک آنتی اکسیدانت است که بدن را از رادیکال‌های آزاد نگهداری می‌کند. به دست آوردن مقدار کافی این عنصر از رژیم غذایی، کار ساده‌ای است.

کاربردها

این عنصر در کاربردهای خود در متالورژی جایگزین مناسبی ندارد. در کاربردهای جزئی (به عنوان مثال، فسفات منگنز)، روی و گاهی وانادیوم جایگزین‌های مناسبی هستند.

فولاد

این عنصر به دلیل خواص تثبیت کنندگی گوگرد، اکسیدکنندگی و آلیاژسازی آن برای تولید آهن و فولاد ضروری است. فولادسازی به همراه آهن سازی عمده‌ترین کاربرد این عنصر در صنعت می‌باشد و حدود ۸۵ تا ۹۰٪ از تقاضا را به خود اختصاص داده‌است. این عنصر جزء اصلی ساخت فولاد زنگ نزن ارزان قیمت است.

کاربرد منگنز در کشاورزی

این عنصر در طبیعت به فرم‌های ۲، ۳، ۴، ظرفیتی وجود دارد. منگنزهای محلول در خاک و منگنزهای جذب شده به کلوئیدها عموماً ۲ ظرفیتی هستند. هر قدر پراکندگی اکسیدهای منگنز در خاک ظریف تر باشد. قابلیت جذب آن بهتر است. منگنزهای ۲ ظرفیتی و منگنزهایی که به آسانی احیائ می‌شوند.

این عنصر قابل جذب و فعال هستند. هر قدر تهویه خاک نامناسب تر باشد احیائ ترکیبات چند ظرفیتی به ۲ ظرفیتی بیشتر است و باعث آزاد شدن منگنز فعال و حتی مسمومیت می‌گردد. کودهای حیوانی که در عمق خاک قرار می‌گیرند، و همچنین تولیدات متابولیسمی میکروارگانیسم‌ها به خصوص میکروارگانیسم‌های غیر هوازی می‌توانند منگنز فعال تری ایجاد نمایند.

غرقابی شدن خاک‌ها نیز باعث آزاد سازی منگنز تا حد مسمومیت می‌گردد. با افزایش PH خاک مقدار منگنز محلول در هر یک از واحدهای PH به شدت کاهش می‌یابد. برای قابلیت جذب منگنز در خاک، علاوه بر PH و فعالیت میکروارگانیسم‌ها، فاکتور آب نیز اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل درز سال‌های پرباران قابلیت جذب منگنز بیشتر می‌باشد. آهک و PH بالا جذب منگنز را کمتر نموده و دادن کودهای اسیدی یا کاهش PH می‌تواند جذب منگنز را فعال تر نماید.

جذب و پراکندگی و نقش منگنز در گیاه

این عنصر می‌تواند با توجه به فعالیت جذب آن در محیط غذایی با شدت‌هایی مختلف توسط گیاهان جذب شود و قدرت جذب در هر یک از انواع مختلف گیاهان تفاوت دارد. منیزیم، کلسیم و آهن از جذب منگنز جلوگیری می‌کنند. تحرک منگنز در گیاه به ویژه هنگام عدم تغذیه کافی با سیلیسیم کم است و به عقیده وان گور و ویرسما منگنز نمی‌تواند به آوندهای آبکش منتقل گردد. منگنز مشابه با منیزیم می‌تواند آنزیم‌های زیادی را فعال نماید مکانیزم تأثیر آن در فرایندهای فسفری لیزاسیون مشابه منیزیم است. ویژگی منگنز در فعال نمودن RNA پلی مراز در کلروپلاست بیشتر از منیزیم است.

تغذیه گیاهان با منگنز

درون اغلب خاک‌ها این عنصربه حد کافی وجود دارد. در خاک‌های مردابی پست و حاوی آهک زیاد، به دلیل PH بالا ممکن است کمبود این عنصر وجود داشته باشد. در این گونه خاک‌ها کود دهی این عنصر بسیار مشکل و اغلب باعث تثبیت آن می‌گردد؛ بنابراین در وهله اول بایستی PH خاک را پایین آورد دادن گوگرد توأم با کود حیوانی، مصرف کودهای سولفاته مانند سولفات آمونیوم و همچنین گچ می‌تواند PH را تعدیل و جذب این عنصر را بیشتر نماید.

کمبودها

کمبود این عنصر می‌تواند تأثیر منفی بر روی فتوسنتز و همچنین آسیمیلاسیون کربن دی‌اکسید فسفری لیزاسیون و احیاء سولفات‌ها و نیترات‌ها گذارد و موجب تجمع نیترات در گیاه می‌شود؛ و همچنین مسمومیت آن باعث تجزیه اکسین شده و ریشه گیاه را تحت تأثیر قرار داده و رشد آن را کم می‌کند و در نتیجه باعث کاهش رشد در قسمت‌های انتهایی و اصلی ریشه و افزایش ساقه‌های فرعی نابجا می‌شود. کلروپلاست‌ها در مقایسه با سایر اندامک‌های سلولی به کمبود این عنصر حسیاسیت بیشتری نشان می‌دهند. تولید آن‌ها دچار اختلال می‌شود و در جوان‌ترین برگ‌ها لکه‌های کلروزی بین رگبرگ‌ها به وجود می‌آید.

نوع و زمان مصرف کودهای محتوی منگنز

از کودهای مهم این عنصر می‌توان سولفات منگنز را نام برد؛ که هم به صورت خاکی و هم به صورت محلول پاشی به کار می‌رود. رایج‌ترین کود منگنز با ۱۶ یا ۲۶ درصد منگنز است. این کود در خاک‌های آهکی قابل مصرف است. اکسید منگنز با حدود ۷۰ درصد منگنز خالص به دلیل حلالیت محدود فقط در خاک‌های اسیدی قابل مصرف است؛ و در خاک‌های آهکی ایران کاربردی ندارد. منابع دیگر این کود مثل Mn EDTA با ۱۲ درصد منگنز نیز در دسترس است که با توجه به قیمت بالای این کلات، مصرف آن در شرایط کمبود، به صورت برگپاشی توصیه می‌شود.

سولفات منگنز

این عنصر نقش کلیدی در تشکیل کلروپلاست و سیستم‌های آنزیمی گیاه داشته و مصرف این کود، باعث فتوسنتز گیاه و افزایش تولید محصول خواهد شد. منگنز فعال‌کننده تعداد زیادی آنزیمه در انسان است. آهکی بودن خاک‌ها، PH بالا، ماده آلی کم و مصرف نامتعادل کودها از عواملی هستند که قابلیت استفاده این عنصر را برای گیاهان محدود کرده و خسارات جبران ناپذیری را بر میزان تولید و کیفیت محصولات وارد می‌کنند. علائم و عوارض ناشی از کمبود این عنصر در اکثر نقاط ایران و در اغلب محصولات به چشم می‌خورد. استفاده از کودهای شیمیایی حاوی این عنصر به خصوص همراه ماده آلی، گوگرد و باکتری‌های مربوطه، باعث بهبود شرایط تغذیه ای گیاهان شده و بسیاری از نارسایی‌های تغذیه ای را برطرف می‌سازد.

روش، زمان و مقدار مصرف

کمبود این عنصر در خاک‌های آهکی با pH بالا و خصوصاً با بافت سبک در اکثر نقاط ایران و محصولات گزارش شده‌است. مصرف کودهای حاوی منگنز در این اراضی به تدریج عوارض ناشی از کمبود را برطرف کرده و میزان کلروفیل، فتوسنتز و عملکرد را فازایش خواهد داد. این کود از طریق جایگزینی عمقی (موضعی، چالکود، نواری) و محلول پاشی قابل مصرف است. در خاک‌های سبک با آب آبیاری نیز قابل مصرف می‌باشد. ا اما تحت این شرایط بازیافت آن کمتر خواهد بود.

درختان

در زمستان در قسمت میانی سایه انداز به همراه کود حیوانی و گوگرد به صورت چال‌کود یا کانال‌کود به میزان ۲۰۰–۳۰۰ گرم به ازای هر درخت بارور مصرف می‌شود.

نباتات زراعی

هنگام تهیه بستر بذر همراه با سایر کودهای زمستانه به میزان ۶۰ کیلوگرم در هکتار زیر خاک مصرف می‌شود.

محلول پاشی

در درختان میوه به نسبت ۳ تا ۴ در هزار و در محصولات زراعی به نسبت ۲تا ۳ در هزار محلول پاشی می‌شود.

آرتا استیل تهران متخصص واردات و توزیع انواع ورق های آلیاژی، استنلس استیل و فولاد ضد زنگ، میلگردهای استنلس استیل، لوله و پروفیل و ورقهای فنری، آمادگی خود را جهت همکاری و تأمین کلیه مقاطع فولادی و استنلس استیل به صنعتگران محترم اعلام می دارد. همچنین شما به راحتی می‌ توانید با کارشناسان ما تماس و نسبت به ثبت سفارش خود اقدام نمایید .