اتصالات ساکت ولد یا Socket weld (SW) را می‌توانیم در بین مهم‌ترین انواع اتصالاتی جای دهیم که توانسته‌اند کاربردهای صنعتی مختلفی را به خود اختصاص دهند. اتصالات ساکت‌ولد مانند زانو، سه‌راهی، درپوش و تبدیل‌ها جهت متصل کردن انواع لوله‌ها و برخی انواع شیرها و فلنج‌ها بصورت دائمی به یکدیگر استفاده می‌شوند. در این نوع از اتصالات، نشیمنگاهی برای لوله درون اتصال وجود دارد که لوله داخل آن شده و با جوشکاری لبه اتصال ضمن آب‌بندی پیوندی دائمی ایجاد می‌شود. همان‌طور که از شکل اتصالات ساکت‌ولد مشخص است، تحمل فشار بالایی دارند و اتصالی قوی ایجاد می‌کنند.

لوله‌ درون نشیمنگاهی که به اندازه قطر خارجی لوله است جای می‌گیرد و سپس به‌منظور جلوگیری از نشتی سیال، از قسمت بیرونی اتصال دور تا دور محل اتصال جوش داده می‌شود. در واقع این نوع از اتصال یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای آب‌بندی و ایجاد اتصالی قابل اطمینان است. برای اتصال لوله‌ها در زوایا و قطرهای گوناگون استفاده از اتصال‌های ساکت ولد بسیار پیشنهاد می‌شود. در واقع یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شوند شاهد طیف وسیعی از کاربردهای این نوع اتصال باشیم، استحکام ساختاری اتصالات Socket weld (SW) است. موارد مختلفی در خصوص این نوع از اتصالات مطرح می‌باشند که باید در این مقاله مورد بررسی قرار گیرند. نحوه عملکرد، کاربردها، مزایا و معایب در بین این موارد جای داده می‌شوند که در ادامه به‌صورت کامل‌تر آن‌ها را تشریح خواهیم کرد؛ پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

نحوه عملکرد اتصالات ساکت ولد

ساکت ولد به آن دسته از اتصالاتی که دارای نشیمنگاه یا سوکتی به شکل یک فرورفتگی استوانه‌ای شکل به اندازه قطر خارجی لوله هستند و برای قرارگیری لوله و جوشکاری آن به کار می‌روند، اطلاق می‌شود. در این نوع از اتصالات که لوله‌ قبل از شروع فرایند جوشکاری، درون اتصال قرار می‌گیرد ، باید به نکات گوناگونی توجه شود که یکی از آن‌ها حفظ فاصله بین انتهای لوله و کف نشیمنگاه اتصال است. زمانی که فرایند جوشکاری انجام می‌شود، گرمای زیادی تولید خواهد شد؛ به همین علت لوله‌ منبسط می‌شوند. برای جلوگیری از آسیب به اتصال حفظ فاصله لوله تا کف نشیمنگاه اتصال ضروری خواهد بود. برای اندازه‌گیری عمق نشیمنگاه می‌توان به‌صورت دستی اقدام کرد و میزان آن را روی لوله با کمک یک خط مشخص کرد. بعد از اینکه موقعیت و فاصله مجاز به‌خوبی مشخص شد، لوله باید در محل اتصالات ساکت ولد ثابت و آماده جوشکاری شود.

این فرایند با کمک جوشکاری دور تا دور محل اتصال با جوش گوشه یا ماهیچه‌ای (Fillet weld) تکمیل خواهد شد. برای اینکه بتوان برای انتقال سیالات اتصالی با آب‌بندی عالی و فشار بالا ایجاد کرد، از انواع اتصالات مذکور بهره گرفته می‌شود. بر خلاف اتصالات جوشی با جوش‌های لب‌به‌لب، در اتصال‌ ساکت ولد به ماشین‌کاری انتهای لوله نیاز نخواهد بود. البته لازم به ذکر است انتهای لوله باید به‌اندازه‌ای تمیز باشد که بتوان از یکپارچگی جوش اطمینان حاصل کرد.

انواع اتصالات ساکت ولد

اتصالات ساکت ولد در انواع مختلفی تولید می‌شوند. در واقع باتوجه‌به قطر لوله و کلاس فشار و دمای کاری می‌توان شاهد انواع گوناگونی از این نوع اتصالات باشیم. در این نوع از اتصالات می‌توان لوله‌هایی با قطر بیشتر را به لوله‌های با قطر کمتر متصل کرد. همچنین در یک شبکه لوله‌کشی این قابلیت را دارند که تغییر جهت ایحاد کنند و یا جریات را به شاخه‌های مختلفی تقسیم کنند. اتصالات ساکت ولد گاهی از یک طرف دارای رزوه، فلنج یا کوپلینگ هستند که برای اتصال به سایر انواع اتصالات در شبکه‌های لوله‌کشی استفاده می‍شوند. در زیر به چند نمونه رایح از این انواع اتصالات اشاره می‌کنیم:

زانویی ساکت ولد

زانویی ساکت‌ولد مثل انواع دیگر زانویی در دو نوع 45 و 90 درجه و در دو اندازه شعاع بلند و کوتاه تولید می‌شود. زانویی‌ها در کل به منظور تغییر جهت جریان سیال مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سه‌راهی ساکت ولد

از دیگر اتصالات ساکت ولد می‌توانیم به سه‌راهی اشاره کنیم. این نوع اتصال خود به دو نوع مختلف تقسیم می‌شود که از آن‌ها تحت عنوان سه‌راهی مساوی و سه‌راهی تبدیل یاد می‌شود. برای اینکه بتوان نسبت به ایجاد انشعاب 90 درجه اقدام کرد، می‌توان از سه‌راهی در شبکه لوله‌کشی استفاده کرد. همچنین اگر به انشعابی با سایز کوچک‌تر از خط اصلی نیاز باشد، می‌توان از سه‌راهی تبدیل استفاده کرد.

کپ یا درپوش ساکت ولد

برای قطع جریان و کور کردن انتهای مسیر لوله از درپوش یا کپ ساکت‌ولد استفاده می‌شود.

تبدیل ساکت ولد

برای تغییر قطر لوله در مسیر جریان سیال از تبدیل یا کاهنده ساکت‌ولد استفاده می‌شود. تبدیل‌ها معمولا در دو نوع هم‌مرکز و غیرهم‌مرکز تواید می‌شوند.

مهره ماسوره ساکت ولد

مهره ماسوره ساکت ولد مثل سایر انواع مهره ماسوره اتصالی است که قابلیت باز و بسته شدن دارد. این اتصال از سه بخش تشکیل شده که دو بخش نرو و ماده آن با اتصال ساکت ولد به دو لوله جوش می‌شوند و بخش سوم که مهره است دو بخش دیگر را به هم محکم می‌کند. برای جلوگیری از تابیدگی و فشار نامتعارف در اتصال با مهره ماسوره ساکت ولد باید ابتدا مجموعه سه قسمتی مهره ماسوره را به هم متصل و محکم کرد و بعد به انتهای لوله‌ها جوش داد.

ساکولت

ساکولت در بین اتصالاتی جای می‌گیرد که قابلیت انشعاب‌گیری از خطوط لوله بزرگ را ایجاد می‌کنند. اگر نیاز است لوله‌ای با سایز کوچک را به لوله‌ای با قطر بزرگ‌تر متصل کنید، می‌توانید از ساکولت بهره ببرید. ساکولت از این قابلیت برخوردار است تا یک انشعاب کامل 90 درجه‌ای ایجاد کند. از مزایای این نوع اتصال تحمل فشار بالا است. اگر بخواهیم عملکرد ساکولت را به یکی از اتصالات ساده تشبیه کنیم، سه‌راه تبدیل مناسب‌ترین گزینه است. اگر در فرایندهای انتقال سیالات نیاز به اتصال با لوله‌های ضخیم و سایز بزرگ پیدا کردید، می‌توانید از ساکولت به‌جای سه‌راه تبدیل استفاده کنید و از این طریق باعث کاهش هزینه‌های مربوطه شوید.

فلنج ساکت ولد

نوع دیگری از اتصالات ساکت ولد که قصد معرفی آن را داریم، فلنج ساکت ولد است. این نوع فلنج در محل اتصال لوله دارای یک نشیمنگاه لوله از نوع ساکت ولد است. در این فضا لوله جای داده شده و دور آن جوشکاری می‌شود. این نوع فلنج برای اتصال لوله‌های با سایز کوچک به تجهیزات و شیرهای صنعتی کاربرد دارد. فلنج ساکت ولد باعث ایجاد سطح یکنواختی می‌شود. با این کار می‌توان باعث انتقال سیال بیشتر با افت فشار کمتر شد. این فلنج‌ها را می‌توان از نظر سطح آب‌بندی در انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرد که شامل فلنج تخت، فلنج لبه‌دار و فلنج زبانه و شیاردار می‌شوند. اگر بخواهیم به دسته‌بندی فلنج‌ها بر اساس کلاس فشاری بپردازیم، باید از  کلاس‌های 150، 300، 600،  1500 و 2500 یاد کنیم.

کاربردهای اتصالات مربوط به ساکت ولد

استفاده از اتصالات ساکت ولد در خطوط لوله و سیستم‌های لوله‌کشی صنعتی بسیار کاربردی است؛ به‌گونه‌ای که از آن‌ها برای انتقال ایمن مواد شیمیایی قابل‌اشتعال، سمی و خطرناک استفاده می‌شود. این نوع از اتصالات خطر نشت را کاهش می‌دهند و در مقایسه با سایر تکنیک‌های اتصال خطرات کمتری دارند. ساکت ولد یک اتصال دائمی بدون نشتی را ایجاد کرده و جریان عالی را امکان‌پذیر می‌سازد.

این اتصالات باید طبق استانداردهای ASME و ASTM به تولید برسند؛ زیرا در این صورت می‌توانند الزاماتی همچون استحکام، کلاس فشار و دما، ابعاد و تلرانس‌ها، مواد و سایر مشخصات فنی لازم را برآورده کنند. استاندارد ASME-B16.11  شامل تمامی مشخصات ابعادی و کاربردی اتصالات ساکت ولد می‌باشد. این نوع از اتصالات بیشتر با روش فورج تولید می‌شوند و به همین دلیل از استحکام بالایی برخوردارند.

برای انتخاب این اتصالات با توجه به کاربرد به جنس آنها بایستی توجه ‌شود. برای تولید آن‌ها معمولاً از آلیاژهایی همچون فولاد کربنی و آلیاژی و همچنین فولاد ضدزنگ استفاده می‌شود. رایج ترین گرید استنلس استیل برای این اتصالات، 304 و 316 است. همچنین درجه بندی کلاس فشار و دمای آن‌ها بسیار اهمیت دارد. این نوع از اتصالات در کلاس‌های 3000، 6000 و 9000 تولید می‌شوند. اتصالات ساکت ولد معمولا در سایزهای کوچک و از اندازه ⅛” تا 4” تولید می‌شوند.

مزایای اتصالات ساکت ولد

اتصالات ساکت ولد نسبت به سایر انواع اتصالات یک‌سری مزایا و امتیازات دارند که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:

• برای اینکه بتوانید لوله‌ها را هم‌راستا یا تراز کنید، به ابزار خاصی نیاز نخواهد بود. این موضوع به دلیل وجود نشیمنگاه لوله بصورت فرورفتگی استوانه‌ای است که به لوله درجات آزادی کافی برای تنظیم را قبل از جوشکاری می‌دهد.
• طراحی اتصالات ساکت ولد به گونه‌ای است که آثار جوش به داخل لوله و مسیر جریان سیار ارتباطی پیدا نمی‌کند.
• تفاوت بین ساکت ولد و بات ولد (اتصالات با جوش لب به لب) در هزینه‌ها است. اتصالات ساکت ولد ارزان تر از اتصالات جوش لب به لب هستند، زیرا به دلیل استاندارد ابعادی راحت‌تر، نیازی به ماشینکاری خاصی ندارند.
• اتصالات فشار قوی ساکت ولد در مقایسه با اتصالات دنده‌ای خطر نشتی کمتری از خود نشان می‌دهند و بطورکلی آب‌بندی ماندگارتری ایجاد می‌کنند..

معایب اتصالات ساکت ولد

این دسته از اتصالات برای جوشکاری نیاز به فاصله هوایی کوچکی بین لوله و اتصال تحت عنوان شکاف انبساط دارند. همین موضوع باعث ایجاد محلی غیرقابل دسترس می‌گردد که امکان تمیز شدن را ندارد که معمولاً میزبان تجمع مواد مختلفی هستند. تمیز کردن این منافذ کار پیچیده‌ای است؛ به همین دلیل استفاده از آن‌ها در صنایع غذایی به دلیل ضعف در پاکسازی و رعایت بهداشت پیشنهاد نمی‌شود. شکاف‌های انبساطی که در این اتصالات وجود دارند، احتمال خوردگی را تا حدودی افزایش می‌دهند؛ ازاین‌رو استفاده از آن‌ها برای کاربردهای صنعتی با سیالات خورنده  مناسب نیست و باعث ایجاد مشکلات نگهداری یا عملیاتی می‌شوند. البته استفاده از اتصالات ساکت ولد از جنس‌ فولادهای ضدزنگ (استیل) تا حدود بسیار زیادی از این نگرانی خواهد کاست.

بازرسی اتصالات مرتبط با ساکت ولد

برای ارزیابی اتصالات ساکت ولد و اتصالات جوشی نیاز است حداقل بازرسی‌های چشمی صورت گیرند تا از حداقل کیفیت جوش اطمینان پیدا کرد؛ اما روش‌های دیگری نیز قابل‌استفاده هستند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به انواع آزمایش‌های غیرمخرب جوش اشاره کنیم. برای اینکه بتوان به عیوب جوش لوله‌ها پی برد، بازرسی ذرات مغناطیسی روش ایده‌آلی است. همچنین برای بررسی وجود حفره‌های داخلی استفاده از رادیوگرافی پیشنهاد می‌شود.

سخن آخر

برای متصل کردن لوله‌ها به یکدیگر، تغییر جهت مسیر جریان و همچنین تغییر قطر لوله‌ها می‌توان از اتصالات ساکت ولد بهره برد. این اتصالات دارای انواع مختلفی هستند و هرکدام می‌توانند ارائه‌دهنده ویژگی‌های متنوعی باشند. از جمله آن‌ها می‌توانیم به ساکولت، زانویی ساکت ولد، فلنج ساکت ولد و… اشاره کنیم. این اتصالات در کنار مزایای زیاد، معایب کمی دارند. به‌عنوان‌مثال استفاده از آن‌ها می‌تواند با صرفه اقتصادی بسیار بیشتری همراه باشد. ولی به دلیل امکان تجمع مواد بین شکاف‌ها و عدم امکان شستشو، استفاده از آن‌ها برای صنایع غذایی مناسب نخواهد بود.

آرتا استیل تهران متخصص واردات و توزیع انواع ورق های آلیاژی، استنلس استیل و فولاد ضدزنگ، میلگردهای استنلس استیل، لوله و پروفیل و ورقهای فنری، آمادگی خود را جهت همکاری و تأمین کلیه مقاطع فولادی و استنلس استیل به صنعتگران محترم اعلام می دارد. همچنین شما به راحتی می‌ توانید با کارشناسان ما تماس و نسبت به ثبت سفارش خود اقدام نمایید .

دسترسی سریع به محصولات

میلگرد استیل | لوله استیل | استیل ضدزنگ | ورق نسوز | استیل ۳۰۴

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

صفحه فیسبوک | صفحه اینستاگرام | لینکدین | مای‌اسپیس | پینترست | یوتیوب | ویکی‌پدیا |